Body Art ... όπου καμβάς το ανθρώπινο σώμα

Η διακόσμηση του σώματος είναι μια τέχνη που υμνεί -από τα αρχαία κιόλας χρόνια- την εκφραστικότητα και τη δημιουργικότητα, χρησιμοποιώντας ως καμβά το ίδιο το ανθρώπινο σώμα.

Galaxy Body Art tutorial

Δείτε το κανάλι μας στο bizbize...

Body Art channel

Οι ρίζες της χάνονται βαθιά μέσα στο χρόνο, καθώς στηρίζεται σε μια ευρέως διαδεδομένη παράδοση πρωτόγονων λαών• κατά τη διάρκεια της ανθρώπινης ιστορίας μέλη από όλες τις κοινωνίες ανέπτυξαν τους δικούς τους ξεχωριστούς τρόπους για να ομορφύνουν το σώμα μέσω του στολισμού του.

Η Αφρική συγκεκριμένα θεωρείται το λίκνο αυτής της μορφής τέχνης, αφού σχεδόν κάθε λαός της Αφρικανικής γης συνηθίζει να διακοσμεί το σώμα του με αμέτρητους τρόπους και για εντυπωσιακούς λόγους. Όπως συμβαίνει με τα έντονα χρώματα των αφρικανικών ενδυμασιών και υφασμάτων, η διακόσμηση του σώματος έπαιζε πάντα σημαντικό ρόλο για την έκφραση της αφρικανικής τεχνοτροπίας, της ομορφιάς και της ταυτότητας των διάφορων φυλών.

Οι τρόποι και το νόημά τους

Οι μορφές που μπορεί να πάρει αυτή η προσωπική, θα έλεγε κανείς, διακόσμηση συνοψίζονται στη ζωγραφική του σώματος (body painting), το tattooing, το piercing, αλλά και τη δημιουργία σημαδιών και ουλών (scarification/cicatrisation).

Σε αρκετές περιπτώσεις, η ζωγραφική σώματος στην Αφρική γίνεται χάριν ομορφιάς και αποσκοπεί στην ωραιοποίηση του σώματος μέσα από το εντυπωσιακό αισθητικό αποτέλεσμα. Γενικότερα όμως, μπορεί να εκφράζει συναισθήματα όπως η θλίψη και η χαρά, να αποτελεί το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό κάποιας “ανώτερης” φυλής ή έναν τρόπο διαχωρισμού των διάφορων φυλών μεταξύ τους. Ως αναπόσπαστο κομμάτι του αφρικανικού τρόπου ζωής, συχνά απεικονίζει τα στάδια εξέλιξης του ατόμου από παιδί σε ενήλικα ή μας δίνει πληροφορίες σχετικά με την κοινωνική του κατάσταση. Όσον αφορά τις γυναίκες, η μορφή και το είδος του σχεδίου δείχνουν αν είναι άγαμη ή παντρεμένη, αν είναι χήρα ή μητέρα. Σε κάποιες φυλές από την άλλη, οι ζωγραφιές πάνω στα σώματα των ανδρών έχουν να κάνουν με το πόσο καλοί κυνηγοί ή πολεμιστές είναι. Υπάρχει όμως και κάτι κοινό ανάμεσα στα δύο φύλα• και οι δύο επιθυμούν μ`αυτό τον τρόπο να είναι αρεστοί και ελκυστικοί προς το το αντίθετο φύλο.

Εκτός από τη διακοσμητική λειτουργία της συγκεκριμένης μορφής τέχνης, επιρροές της βρίσκουμε και σε άλλες εκφάνσεις της καθημερινής ζωής. Στις καταστάσεις πολέμου για παράδειγμα, χρησιμοποιείται ως μέσο εκφοβισμού και απομάκρυνσης του εχθρού. Σημαντικός είναι επίσης ο ρόλος της στους θρησκευτικούς χορούς και τις τελετές, όπου θεωρείται πως συμβάλλει στο κάλεσμα ή στην απομάκρυνση πνευμάτων, ανάλογα με το είδος της περίστασης.

Η δημιουργία μόνιμων σχεδίων πάνω στο δέρμα (tattoo) βασίζεται, όπως είναι λογικό, στην απλή ζωγραφική σώματος. Αποτελεί όμως μια επίπονη διαδικασία που λειτουργεί και ως απόδειξη θάρρους και σωματικής αντοχής. Πολλές φορές τα σχέδια επιλέγονται με βάση το χαρακτήρα του ατόμου, άλλες φορές είναι συμβολικά της ηλικίας ή της κοινωνικής του θέσης και συχνά έχουν ως σκοπό να προστατεύουν τον κάτοχό τους από το ‘κακό’ σε όλη τη διάρκεια της ζωής του. Μάλιστα, σε κάποιες φυλές της Αφρικής τα tattoo θεωρείται πως έχουν θεραπευτικές ιδιότητες, περισσότερο ακόμη κι από τα φάρμακα. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι το πρώτο αφρικανικό tattoo εντοπίστηκε σε μια μούμια στην Αίγυπτο η οποία χρονολογείται γύρω στο 1994 π.Χ., ωστόσο εκτιμάται πως αυτή η τεχνική υπήρχε από πολύ παλιότερα.

Τα υλικά που χρησιμοποιούνται τόσο στη ζωγραφική σώματος όσο και στα tattoos διαφέρουν από φυλή σε φυλή, σε κάθε περίπτωση όμως προέρχονται αποκλειστικά και μόνο από τη φύση. Χώμα και λευκός πηλός, φύλλα και ρίζες δέντρων, θαλάσσια όστρακα, λουλούδια και εκχυλίσματα φυτών.. Η ανεξάντλητη ποικιλία της αφρικανικής γης αφήνει πολλά περιθώρια στους κατοίκους της να δημιουργήσουν.

Στις επίπονες διαδικασίες διακόσμησης του σώματος εντάσσεται και το τρύπημα διάφορων σημείων σε ολόκληρο το σώμα (piercing). Η μύτη, τα αυτιά, τα χείλη και η γλώσσα είναι τα μέρη που.. ταλαιπωρούνται πιο συχνά, χωρίς αυτό να σημαίνει πως ένα piercing σε οποιοδήποτε άλλο μέρος του σώματος (όπως οι θηλές των γυναικών για παράδειγμα) θα ήταν ασυνήθιστο.

Στην ίδια κατηγορία ανήκει και το stretching, όπου το τρυπημένο κάθε φορά σημείο τεντώνεται (σταδιακά συνήθως) με διάφορους τρόπους και αντικείμενα ώστε η διάμετρος της τρύπας να φτάσει σε κάποιο επιθυμητό μέγεθος. Αυτό που μπορεί να συμβολίζει είναι τα στάδια εξέλιξης στη ζωή ενός ατόμου, την ωριμότητα και την ηλικία του ή να δίνει απλώς έμφαση στην ομορφιά και την υλική του ευημερία.

(Το φαινόμενο του stretching έχει αποκτήσει και στις μέρες μας πολλούς οπαδούς, νεαρής ηλικίας στην πλειοψηφία τους, φυσικά όμως για πολύ διαφορετικούς λόγους από τους παραπάνω.)

Το τίμημα της ομορφιάς είναι αρκετά επίπονο και στην περίπτωση του λεγόμενου scarification ή cicatrisation. Αυτό το είδος τέχνης στην Αφρική πραγματοποιείται συνήθως από όσους έχουν πολύ σκούρο δέρμα, στο οποίο είναι δύσκολο να φανούν τα σχέδια και τα χρώματα των κοινών tattoo. Η πιο γνωστή τεχνική είναι η εξής: αρχικά ανοίγουν ένα μέρος του δέρματος (με κάποια μεταλλική λεπίδα ή ακόμα και με αγκίστρι ψαρέματος) και στη συνέχεια τρίβουν πάνω στην πληγή στάχτη ή άλλες τοξικές ουσίες. Έτσι, όταν επουλωθεί η πληγή θα έχει αφήσει μια μόνιμη ουλή.

Ας δούμε όμως μερικούς από τους λόγους για τους οποίους εφαρμόζεται.

Ο πιο σημαντικός είναι η ομορφιά• ειδικά για τα κορίτσια της Αφρικής ξεκινά από πολύ νωρίς και επαναλαμβάνεται κάθε φορά που μπαίνουν σε έναν νέο κύκλο ζωής. Μπορεί να δείχνει επίσης ότι μια κοπέλα είναι σε ηλικία γάμου ή να δηλώνει την επιθυμία της ν`αποκτήσει παιδιά. Θεωρείται κι αυτό ως μια άσκηση θάρρους, εφόσον κάποιος καταφέρει να ολοκληρώσει τη διαδικασία χωρίς να δείξει κανένα ίχνος πόνου, ενώ όσες πιο πολλές ουλές έχει, τόσο πιο σεβαστός γίνεται στην υπόλοιπη κοινότητα.

Ενδεικτικά να αναφέρουμε ότι παρόμοιες εκδηλώσεις τέχνης έχουν παρατηρηθεί παλαιότερα και σε μέρη όπως η Κίνα, η Ιαπωνία, η Ταϋλάνδη και η Ινδονησία, σε λάούς όπως οι Αβορίγινες της Αυστραλίας και οι Ινδιάνοι της Βόρειας και Νότιας Αμερικής, αλλά σε μεγάλο βαθμό και στην Ινδική παράδοση.

Έντονες αναφορές σ`αυτά τα είδη τέχνης εντοπίζουμε και στη σημερινή εποχή, κυρίως με τη μορφή των tattoo και του piercing. Το εντυπωσιακό είναι ότι οι λόγοι για τους οποίους τα άτομα σήμερα καταφεύγουν σ`αυτές τις μορφές τέχνης, ταυτίζονται σε πολλά σημεία με αυτούς των πρωτόγονων λαών.

Η ομορφιά που προσφέρει το αισθητικό αποτέλεσμα, η απόδειξη ψυχικής και σωματικής δύναμης, η ένδειξη θάρρους και γενναιότητας αλλά και η επιθυμία να καταστήσουν ένα πρόσωπο ή κάποιο γεγονός ανεξίτηλα στη μνήμη και το σώμα, είναι οι κύριες αφορμές που ωθούν κάποιον να σημαδέψει αιώνια το δέρμα του.

Η διακόσμηση του σώματος, μια τέχνη φορτωμένη με πολιτιστικά μηνύματα και εμπλουτισμένη με άπειρες αισθητικές, αποτελεί την υπέρτατη μορφή έκφρασης του ‘εγώ’. Μέσω αυτής ο καλλιτέχνης δημιουργεί ένα δεύτερο δέρμα για τον εαυτό του, μια μαρτυρία για την κοινωνία στην οποία ζει, έναν καθρέφτη της μοναδικότητάς του αλλά και μια αντανάκλαση του υπερφυσικού.

Δείτε περισσότερα...

http://www.asante-ngo.gr/