ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΘΕΡΜΑΝΣΗΣ. Ποιο με συμφέρει περισσότερο;

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΔΡΟΥΔΑΚΗΣ

- Διδάκτωρ του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης

Εργάζεται ως ελεύθερος επαγγελματίας στην εταιρεία Dr. House

με ειδίκευση στο Διαγνωστικό Έλεγχο Κτιρίων και τη Διάγνωση Δομικών Προβλημάτων.

Ο χειμώνας είναι προ των πυλών και χιλιάδες καταναλωτές αυτή την εποχή έρχονται αντιμέτωποι με το τυπικό ερώτημα: «ποιο σύστημα θέρμανσης με συμφέρει περισσότερο;».

Η αναζήτηση της λύσης μέσα από επιστημονικά άρθρα και μελέτες,είναι ιδιαίτερα κοπιαστική, δεδομένου ότι βασίζονται σε πολυπαραμετρικές αναλύσεις που στερούνται την εκλαϊκευμένη προσέγγιση που αναζητά ο καταναλωτής, ο οποίος την ίδια ώρα δέχεται καταιγισμό διαφημιστικών φυλλαδίων που υπόσχονται την «πιο οικονομική λύση», αραδιάζοντας πολλές φορές απλά νούμερα, υπεραπλουστεύοντας τηνεπιστημονική προσέγγιση.

Το σίγουρο είναι ότι η απάντηση στο συγκεκριμένο ζήτημα δεν αποτελεί ένα μονοδιάστατο αντικείμενο ανάλυσης και στις περισσότερες των περιπτώσεων η σωστή λύση είναι διαφορετική για τον κάθε καταναλωτή. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι, ενώ υπάρχουν παράγοντες που επηρεάζουν ισότροπα όλους τους καταναλωτές υπάρχουν δεκάδες άλλοι που επηρεάζουν υποκειμενικά το αποτέλεσμα, όπως ο βαθμός απόδοσης ενός εγκατεστημένου συστήματος θέρμανσης, ο βαθμός επάρκειας θερμομόνωσης και το μικροκλίμα που φιλοξενεί μια κατοικία κτλ.Λαμβάνοντας υπόψιν τους παραπάνω παράγοντες, η τελική απάντηση που μπορεί να δώσει ο κάθε καταναλωτής στο ζήτημα που τον απασχολεί περνάει μέσα από τρία βήματα:

Πώς να υπολογίσω την ενέργεια που απαιτείται για τη θέρμανση του σπιτιού μου;

Η ενέργεια που καταναλώνει ένα σύστημα για τη θέρμανση μιας κατοικίας μετριέται σεκιλοβατώρες (kWh) και ο υπολογισμός της λαμβάνει υπόψιν πολλούς παράγοντες, για αυτό δεν είναι εύκολος. Για παράδειγμα, διαφορετικές απαιτήσεις θέρμανσης έχει μια κατοικία στη Φλώρινα από μία στην Κρήτη, οι απαιτήσεις ενός επαρκούς μονωμένου σπιτιού είναι δραστικά χαμηλότερες από ένα σπίτι χωρίς μόνωση, ενώ διαφοροποιήσεις μπορεί να προκύπτουν μεταξύενός διαμερίσματος του 1ου ορόφου με το αντίστοιχο του 3ου ορόφου που βρίσκονται στην ίδια πολυκατοικία!Για το λόγο αυτό, προσεγγίσεις τύπου ότι «αυτό το θερμαντικό μέσο εξυπηρετεί τόσα τετραγωνικά» είναι απλουστευμένες και συνήθως οδηγούν σε λανθασμένα συμπεράσματα. Γενικά, ο ακριβής και αξιόπιστος υπολογισμός της απαιτούμενης θερμικής ενέργειας για μια κατοικία επιτυγχάνεται μόνο με την υλοποίηση μιας Μελέτης Ενεργειακής Απόδοσης, η οποία για τις νεόδμητες κατοικίες θεωρείται πλέον υποχρεωτική.

Παρόλα αυτά, σχετικές εκτιμήσεις μπορούν να πραγματοποιηθούν ανατρέχοντας σε διαθέσιμα βιβλιογραφικά δεδομένα. Με βάση αυτά, μπορεί να θεωρηθεί ότι ένα διαμέρισμα πολυκατοικίας στην ευρύτερη περιοχή της Θράκης, με κάποια αλλά όχιεπαρκή μόνωση, απαιτείενέργεια θέρμανσης της τάξηςτων 150 kWh/m2/έτος, περίπου.

Γράφημα 1: Κατανάλωση καυσίμου για απόδοση θερμικής ενέργειας ίση με 1kWh

Πώς να υπολογίσω την ποσότητα του καυσίμουπου απαιτείται για τη θέρμανση του σπιτιού μου;

Θεωρώντας πλέον γνωστή την θερμική ενέργεια που έχει ανάγκη η κατοικία μας, είναι δυνατό να προσδιοριστεί η ποσότητα του καυσίμου που πρέπει να καταναλωθεί για να την καλύψουμε. O προσδιορισμός αυτός βασίζεται στηνθερμογόνο δύναμη του καυσίμου και στο μέσο βαθμό απόδοσης που χαρακτηρίζει τααναφερόμενα συστήματαθέρμανσης.Με βάση αυτά προκύπτει το Γράφημα 1 με το οποίο ο καταναλωτής είναι σε θέση να εκτιμήσει τις ανάγκες του σε ποσότητα καυσίμου πολλαπλασιάζοντας το εμβαδόν του σπιτιού του με τις ανάγκες του σε θερμική ενέργεια (στο παράδειγμά μας ίση με 150kWh/m2/έτος) και την κατανάλωση καυσίμου που απαιτείται για την παραγωγή 1kWhθερμικής ενέργειας. Για παράδειγμα, ο χρήστης μιας κατοικίας με μη επαρκή θερμομόνωση, επιφάνειας 100m2, που χρησιμοποιεί λέβητα πετρελαίου με μέσο βαθμό απόδοσης 88%, εκτιμάται ότι για να καλύψει τις ανάγκες θέρμανσης της κατοικίας του θα δαπανήσει περίπου 1430lt πετρελαίου.

Πόσο εκτιμάται το κόστος θέρμανσης του σπιτιού μου για φέτος;

Ο υπολογισμός του κόστους θέρμανσης για το παράδειγμα της ανάλυσής μας είναι φαινομενικά εύκολος, καθώς απλά απαιτεί τον πολλαπλασιασμό της προϋπολογισθείσας απαιτούμενης κατανάλωσης καυσίμου με την τρέχουσα τιμή μονάδας πώλησής του. Για τις τιμές που παρατίθενται στο Γράφημα 2 έχουν θεωρηθεί τα εξής: - τιμή του πετρελαίου θέρμανσης ίση με 0.92€/lt, (περιλαμβάνεται Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης και ΦΠΑ 24%). - τιμή για πελέτες ξύλου στην ανώτερη ποιότητα Α1, με πρώτη ύλη ξυλεία κορμού και υγρασία μικρότερη του 10% κατά βάρος. - τιμή ρεύματος με βάση την ανώτερη κλίμακα του τρέχοντος τιμοκαταλόγου της ΔΕΗ (συνολική κατανάλωση νοικοκυριού >3000kWh) για οικιακό τιμολόγιο χωρίς οφέλη (π.χ. κοινωνικό τιμολόγιο, έκπτωση συνεπούς καταναλωτή κτλ.). - τιμή καυσόξυλου Οξυάς με υγρασία περίπου20% κατά βάρος.

Γράφημα 2: Εκτίμηση κόστους θέρμανσης για ένα διαμέρισμα, επιφάνειας 100m2, με μη επαρκή θερμομόνωση στην περιοχή της Θράκης

Συμπερασματικά

Πρέπει να επισημανθεί ότι οι υπολογισμοί στην ανάλυσή μας αφορούν αποκλειστικά το κόστος της κατανάλωσης καυσίμου και όχι το συνολικό κόστος της θέρμανσης.

Σε αυτό θα πρέπει να προστεθούν

(α) το κόστος εγκατάστασης και συντήρησης ενός συστήματος,

(β) τα χαρακτηριστικά απόσβεσης που μπορεί να διέπουν κάθε επένδυση και

(γ) τα επιδόματα ή τις τιμολογιακές ελαφρύνσεις που μπορεί να δικαιούται ο καταναλωτής.

Υπό αυτό το πρίσμα, ως αφετηρία αναζήτησης της πιο συμφέρουσας λύσης τίθενται τα συστήματα θέρμανσης με βάση το πετρέλαιο, δεδομένου ότι στη συντριπτική πλειοψηφία των κατοικιών είναι ήδη εγκατεστημένα και επομένως ο καταναλωτής δεν επιβαρύνεται με έξοδα εγκατάστασης και δέσμευση κεφαλαίου μέχρι την απόσβεση της επένδυσης.

Συνολικότερα, προκύπτει ότι η επιλογή της αντλίας θερμότητας εμφανίζεται ως η πλέον συμφέρουσα λύση,λόγω της υψηλής εξοικονόμησης και του μηδαμινού κόστους συντήρησης που απαιτεί, αν και η εγκατάστασή της έχει υψηλό κόστος (της τάξης των 6000€ - 9000€). Έτσι, μόνο σε περιπτώσεις που οι απαιτήσεις σε θερμική ενέργεια είναι υψηλές μπορεί να επιτευχθεί τάχιστη απόσβεση του κεφαλαίου επένδυσης, όμως η αποπληρωμή που ακολουθεί είναι η υψηλή, καθιστώντας την επένδυση εξαιρετική.

Σε περιπτώσεις που ο καταναλωτής έχει σχετικά χαμηλές ανάγκες σε θέρμανση τότε η λύση των κλιματιστικώνinverterμπορεί να θεωρηθεί εξαιρετικά συμφέρουσα, καθώς το κόστος εγκατάστασης είναι σχετικά μικρό (έως και 1500€) και το κόστος συντήρησης μηδαμινό.

Τονίζεται όμως, ότι η αίσθηση θέρμανσης που προσφέρουν είναι «διαφορετική» από εκείνη των συστημάτων ομοιόμορφης κατανομής θέρμανσης, καθώς θερμαίνουν μόνο τον αέρα του χώρου που εξυπηρετούν.

Η λύση θέρμανσης με υγραέριο δεν θεωρείται ακόμη ιδιαίτερα ελκυστική, πόσο μάλλον όταν για την εγκατάσταση μιας δεξαμενής απαιτούνται περίπου 1200€ - 1300€. Παρόλα αυτά, στο (άμεσο;) μέλλον αυτό αναμένεται να αλλάξει προς το καλύτερο με την εγκατάσταση δικτύου υγραερίου, παρομοίως δηλαδήμε τη λύση του φυσικού αερίου που αποτελεί την πλέον οικονομική λύση (τόσο από άποψη κατανάλωσης όσο και απόσβεσης) σε πόλεις όπως η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη που έχουν εγκατεστημένα δίκτυα παροχής.

Οι λύσεις με συστήματα pellet και ενεργειακά τζάκια μπορούν να θεωρηθούν οικονομικά ανταγωνιστικές με την προϋπόθεση ότι το καύσιμο που χρησιμοποιείται είναι πιστοποιημένο και υψηλής ποιότητας ειδάλλως το αποτέλεσμα μπορεί να είναι κακής ποιότητας θέρμανση ή ακόμη και η καταστροφή του συστήματος.

Η δυνατότητα απόσβεσης τους δεν είναι ιδιαίτερα ελκυστική δεδομένου του υψηλού κόστους εγκατάστασης (ειδικά η προμήθεια και εγκατάσταση ενός ενεργειακού τζακιού μπορεί να φτάσει και τα 5000€), ενώ απαιτούν και κάποιο ετήσιο κόστος συντήρησης για τον καθαρισμό καπνοδόχων.

Στα μειονεκτήματά τους πρέπει να συνυπολογιστεί η ανάγκη εξεύρεσης χώρου για την αποθήκευση του καυσίμου όπως και το γεγονός ότι απαιτείται η προπληρωμή του καυσίμου (σε αντίθεση με τα συστήματα που χρησιμοποιούν ρεύμα). Τέλος, συστήματα θέρμανσης με ηλεκτρικές αντιστάσεις (αερόθερμα, θερμοπομποί, καλοριφέρ λαδιού κτλ.) είναι οικονομικά ασύμφορα και η χρήση τους μπορεί να έχει μόνο συμπληρωματικό χαρακτήρα σε μικρούς χώρους, για κάποιες ώρες της ημέρας.

Τα παραπάνω συμπεράσματα μπορούν να μεταβληθούν σε περιπτώσεις που ο καταναλωτής ορίζεται ως δικαιούχος του επιδόματος θέρμανσης πετρελαίου ή κάποιας ευνοϊκής τιμολογιακής χρέωσης ρεύματος.

Σε περίπτωση που ο καταναλωτής είναι δικαιούχος του επιδόματος θέρμανσης τότε η επένδυση σε κάποια άλλη μορφή θέρμανσης κρίνεται ασύμφορη, λόγω της σημαντικής επιμήκυνσης του χρόνου απόσβεσης. Αντίθετα, ένας καταναλωτής που απολαμβάνει ευνοϊκές χρεώσεις ρεύματος πρέπει να κινηθεί πιο στρατηγικά δεδομένου ότι το ρεύμα ως καύσιμο γίνεται περισσότερο ελκυστικό, αλλά υπάρχει ο κίνδυνος να απολέσει το πλεονέκτημά του επειδή πιθανότατα θα ξεπεράσει το οριζόμενα επίπεδα κατανάλωσης.

Θερμομονωτική θωράκιση της κατοικίας: η αποσβέσιμη επένδυση

Η μόνη επένδυση με εξασφαλισμένη απόδοση και περιορισμένο χρόνο απόσβεσης είναι η ενεργειακή θωράκιση του ακινήτου με την τοποθέτηση συστημάτων θερμομόνωσης, την αντικατάσταση των κουφωμάτων με ενεργειακά κτλ..

Έτσι, οι ανάγκες σε θερμική ενέργεια περιορίζονται σημαντικά, ανεξαρτήτως καυσίμου που πρόκειται να χρησιμοποιήσετε. Η μείωση των θερμικών απωλειών με την βελτίωση της θερμομονωτικής ικανότητας της κατοικίας οδηγεί στην επιλογή συστήματος θέρμανσης με χαμηλότερη απαίτηση ισχύος και συνεπώς στη μείωση του κόστους προμήθειας και εγκατάστασής του. Παράλληλα, η ποιότητα θέρμανσης γίνεται καλύτερη και αντιμετωπίζονται πλήρως φαινόμενα όπως η συμπύκνωση υδρατμών και η ανάπτυξη μούχλας.

#Τεχνολογία #Οικονομία